Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi

MOTORLU TAŞIYICILAR KOOPERATİFİ

Uygulamada genellikle motorlu taşıyıcılar kooperatifi olarak anılan karayolu yolcu taşıma kooperatifi ve karayolu yük taşıma kooperatifinden ayrı ayrı bahsedeceğiz

Karayolu Yük Taşıma Kooperatifi

            Kooperatifin amacı, ortaklarının karayoluyla yük taşıma hizmetlerini pazarlamak, bizzat taşımacılık yapmak ve yaptırmak, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyetlerde bulunmak ve ortaklarının bu hizmetlerle ilgili ihtiyaçlarını karşılamaktır.

            Karayolu Yük Taşıma Kooperatifinin faaliyet konularını özetlemek gerekirse; taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, terminal işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği ve benzeri taşımacılık faaliyetlerinde bulunabilir. Ortaklarının karayolu yük taşımacılığı hizmetleri ile ilgili her türlü araç, gereç ve malzemelerini tedarik eder, gerektiğinde imal eder.

Kooperatif organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulundan oluşmaktadır. İçlerinde en yetkili organ genel kuruldur. Genel kurulun en önemli görev ve yetkilerine değinecek olursak

Yönetim kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak, amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik uygun faaliyet konusu bulunan kooperatif, şirket ve diğer teşekküllere girme ve çıkmaya karar vermek, anasözleşmede yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar almak, kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek. Yukarıda sayılanlar genel kurulun en önemli görev ve yetkilerinden olup devir ve terk edilemeyecek görev ve yetkilerdir.

Kooperatif, Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar.

Yine kooperatifin amacına ve yararına uygun düştüğü ölçüde başka yerde şube açma imkanı bulunmaktadır. Bu şube, merkezin bulunduğu il sınırları dışında da kurulabilir. Yine şubelerin de ticaret siciline tescil edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Karayolu yük taşıma kooperatifi en az 7 kişi ile birlikte kurulabilmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi ya da kamu veya özel hukuk tüzel kişisi olmak.

Yük taşımacılığı işi ile iştigal etmek.

Taşıma komisyonculuğu yapmamak.

Kooperatifin amacına uygun bir motorlu araca sahip olmak veya bu nitelikte bir aracı en az iki yıl süreyle kiralamak

Aynı amaçlı başka bir yük taşıma kooperatifine ortak olmamak.

Yukarıda saydığımız şartların varlığı halinde kooperatif ortağı olmak için başvuru yapılabilmektedir.

            Mülkiyeti birden fazla kişiye ait olan bir araç üzerinden de ortaklık ilişkisi kurulabilir. Ancak, ortaklık şartlarını taşıyan pay sahiplerinden yalnızca biri, diğer pay sahiplerinin noter onaylı muvafakatini almak suretiyle kooperatife ortak olabilir.

            Yukarıda bahsedilen koşulların varlığı halinde, kooperatif yönetim kuruluna yazılı olarak başvuruda bulunulur. Başvuruda, yukarıda bahsedilen şartların varlığını gösterir belgelerinde eklenmesi gerekmektedir. Yazılı başvurunun usulüne uygun şekilde yapılması gerekmektedir. Bu başvuruda kooperatif anasözleşmesinin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerin açıkça kabul edildiği de belirtilmelidir.

            Karayolu yük taşıma kooperatifine ortak olmak niyeti ile kooperatif yönetim kuruluna gerekli başvuruları sağladınız. O halde kabul veya ret kararı da yönetim kurulu tarafından verilecektir. Yönetim kurulu kararını, başvurucuya 1 ay içinde bildirir.

            Kooperatif ortaklık talebi kabul edilen ortak, kabul kararının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde sermaye taahhüdünün, diğer ortaklarca ödenmiş taksiti ile yönetim giderleri için ödenen aidatlar hariç o tarihe kadar ödenmiş olan paralara eşit tutarı bir defada ödemesi gerekmektedir.

            Anasözleşmede belirtildiği üzere karayolu yük taşıma kooperatifi, kooperatifin amacına uygun araçları kiralar, kiraya verir, satın alır, gerektiğinde satar, ortaklarından devir alır veya devreder.

            Kooperatif ortaklık talebi için yönetim kuruluna başvurulduğu gibi ortaklıktan çıkmak için de yönetim kuruluna yazı ile başvuruda bulunmak gerekmektedir. Yönetim kurulunun 1 ay içerisinde talep hakkında karar vermesi gerekmektedir. 1 aylık süre geçtikten sonra çıkma talebinde bulunan ortağın, talebini noter aracılığı ile tekrar yönetim kuruluna bildirmesi gerekmektedir. Bildiri tarihinden itibaren ortaklıktan çıkılmış sayılacaktır.

            Ortaklık şartlarından araçla ilgili olanları kaybettiği tarihten itibaren altı aylık süre içerisinde bu şartı sağlamayanlar ile anasözleşmede belirtilen ortaklık şartlarından birini kaybedenler.

            Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkûm olanlar.

            Bu iki sebepten birinin varlığı halinde ortaklıktan çıkarma işlemi gerçekleştirilir. Ancak ortaklar, bu sebepler dışında başka bir nedenle kooperatif ortaklığından çıkarılamazlar.

            Karayolu yük taşıma kooperatifi ortaklığı sona erdirilenler, kararın kendilerine tebliği tarihinden itibaren 3 ay içerisinde itiraz davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Genel kurula itirazın noter aracılığı ile yazılı olarak yapılması gerekmektedir.

            Eğer ortak öncelikle genel kurula itiraz hakkını kullanmak istiyorsa dava dava açamayacaktır. Ancak itiraz sonucu genel kurul tarafından verilecek karara karşı dava açma hakkı bulunmaktadır.

            Eğer ortak, çıkarılma kararının kendisine tebliğinden itibaren 3 ay içinde genel kurula itirazda bulunmazsa veya itiraz davası açmazsa çıkarılma kararı kesinleşmektedir. Genel kurula itiraz ve dava açma usulünde eksiklik veya hata olması durumunda çıkarılan ortağın hak kaybına uğrayabileceği hatırlatılmalıdır.

            Devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, o yılın bilançosuna göre hesaplanıp, bilançonun genel kurulda kabul edilmesinden itibaren bir ay içinde geri verilir. Ancak, ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın ödediği gider taksitleri (yönetim giderleri hariç) derhal geri verilir.

            Okuyucular genellikle; karayolu yük taşıma kooperatifine ortaklıkbaşvurum reddedildi, karayolu yük taşıma kooperatifi üyeliğinden atıldım, karayolu yük taşıma kooperatifi kredi çekebilir mi, karayolu yük taşıma kooperatifi genel kurul toplantısı, kooperatif toplantısına çağrı nasıl yapılır, kooperatif üyeliğim sonlandığı halde sorumluluğum devam eder mi, kooperatif temsilcisi, kooperatif kuruluş işlemleri, karayolu yük taşıma kooperatifi avukat bulundurması zorunlu mu, karayolu yük taşıma kooperatifi nasıl kapatılır, karayolu yük taşıma kooperatifi nasıl şube açar, karayolu yük taşıma kooperatifi ortaklarının borçlardan sorumluluğu var mı, ölen kooperatif ortağının sorumlulukları devam eder mi, öle kooperatif ortağının hakları mirasçılarına geçer mi, ölen kooperatif ortağının yerine mirasçıları geçeblirmi,kooperatif genel kurulu ve yönetim kurulundakiler akraba olabilir mi, karayolu yük taşıma kooperatifi için ne kadar sermaye gerekli, karayolu yük taşıma kooperatifine üye olmak için nereye başvurmalıyım, kooperatif anasözleşmesinde değişiklik yapılabilir mi, karayolu yük taşıma kooperatifi izmir, kooperatif avukatı izmir, şeklinde aramaktadırlar.

Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatifi

            Karayolu yolcu taşıma kooperatifinin amacı; ortaklarının karayoluyla yolcu taşıma hizmetlerini pazarlamak, bizzat taşımacılık yapmak ve yaptırmak, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyetlerde bulunmak ve ortaklarının bu hizmetlerle ilgili ihtiyaçlarını karşılamaktır. Kooperatifin amacına uygun hizmet etmesi gerekmektedir.

            Kooperatif, ticaret siciline tescil edilmesi ile tüzel kişilik kazanmaktadır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar.

            Kurucuların sermayenin tamamını ödemeyi şartsız kabul ettikleri ve anasözleşmedeki imzaların ticaret sicili müdürlüğünce onaylandığı tarihten itibaren kooperatif üç ay içinde tüzel kişilik kazanamadığı takdirde, bu hususu doğrulayan bir sicil müdürlüğü yazısının sunulması üzerine, bedeller banka tarafından sahiplerine geri verilir.

            Kooperatifin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulundan oluşmaktadır. İçlerinde en yetki organ olan genel kurulun görev ve yetkilerine değinmek gerekirse;

            Bilânço, bilânço hesaplarının dökümü, gelir-gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek, gelir gider farkının dağıtımı konusunu karara bağlamak, Yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile kooperatifin dış denetime tabi olması halinde dış denetçiyi seçmek, ibra etmek veya sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek, Yönetim kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak, d) Kanun (13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 391 inci maddesinde sayılanlar hariç), anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilmeyeceği konusunda karar almak, e) Ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek g) Amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik uygun faaliyet konusu bulunan kooperatif, şirket ve diğer teşekküllere girme ve çıkmaya karar vermek, Kooperatifin amacına uygun tesisler ile gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ve esaslar ile alınacak tesis ve gayrimenkulün niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak tesis veya gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek, Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek,

            Yukarıda saydıklarımız genel kurulun görev ve yetkilerinden en önemlilerini oluşturmaktadır. Genel kurul bu görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği gibi kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar verebilir.

            Kooperatif kuruluş işleminizde yanlışlıklar veya eksiklikler olduğunda, kooperatif kuruluş işlemleri aşamasında kooperatif unvanında, seçilecek kodlarda dahi hata bulunmaması halinde kurucuların hak kayıplarına uğrayabileceğinden bir avukata başvurarak kuruluş işlemlerine dair en doğru bilgiyi temin edebilir veya bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kooperatife ortak olabilmek için aşağıdaki nitelik ve şartların varlığı gereklidir.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi ya da kamu veya özel hukuk tüzel kişisi olmak.

Yolcu taşımacılığı işi ile iştigal etmek.

Taşıma komisyonculuğu yapmamak.

Kooperatifin amacına uygun bir motorlu araca sahip olmak veya bu nitelikte bir aracı en az iki yıl süreyle kiralamak.

Aynı amaçlı başka bir yolcu taşıma kooperatifine ortak olmamak.

            Yukarıdaki şartlara sahip kişiler, gerekli niteliklere sahip olduklarını gösterir belgeleri ile birlikte karayolu yolcu taşıma kooperatifine ortak olmak için yönetim kuruluna yazılı olarak başvuruda bulunmalıdırlar. Ayrıca, bu başvuruda anasözleşmenin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerinin kabul edildiği açıkça belirtilir. Ortaklığa kabul hakkında yönetim kurulu tarafından karar verilmektedir.

            Yönetim kurulu tarafından verilen kabul kararı başvurucuya tebliğ edilir. Ortak, tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde sermaye taahhüdünün, diğer ortaklarca ödenmiş taksiti ile yönetim giderleri için ödenen aidatlar hariç o tarihe kadar ödenmiş olan paralara eşit tutarı bir defada ödemesi gerekmektedir.

Kooperatif ortağı, dilediği halde ortaklıktan çıkabilmektedir. Ancak hesap senesi sonundan en az bir ay önce yazılı olarak başvuruda bulunmalıdır. Eğer yönetim kurulu, ortaklıktan çıkma başvurusu hakkında 1 ay içerisinde karar vermezse ortak, talebini bu sefer noter aracılığı ile iletmelidir.

Anasözleşmedeki koşulların varlığı halinde ortaklıktan çıkarılmak mümkündür. Ortaklık şartlarından araçla ilgili olanları kaybettiği tarihten itibaren altı aylık süre içerisinde bu şartı sağlamayanlar ile 10 uncu maddede belirtilen ortaklık şartlarından birini kaybedenler, Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkûm olanlar ortaklıktan çıkarılabilmektedirler. Ancak ortaklar, bu koşullar dışında sebeplerle ortaklıktan çıkarılmazlar.

            Çıkarılma kararı ortağa tebliğ edilir. Bu tebliğden itibaren 3 ay içinde karara karşı itiraz davası açılabilir veya genel kurula itiraz edilebilir. Eğer çıkarılan ortak dava açmak yerine genel kurula itiraz ettiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine itiraz davası açamayacaktır. Genel kurulca verilecek karara karşı itiraz davası hakkı saklıdır. Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararları kesinleşir.

            Anasözleşmede belirtildiği üzere hakkında çıkarma kararı verilen ortağın genel kurula itiraz veya dava açma hakkı bulunmaktadır. Eğer ortak dava açma hakkını veya genel kurulda itiraz hakkını 3 aylık süre içinde kullanmazsa hakkında verilen çıkarma kararı kesinleşecektir. Ancak çıkarma kararı kesinleşmediyse, bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri halen devam etmekte olacağından onun yerine yeni ortak alınamayacaktır.

            Eğer ortaklardan herhangi birisi parasal yükümlülüklerini belirli süreler içinde yerine getirmezse yönetim kurulu tarafından noter aracılığı ile ihtarname gönderilir. Bu ihtarnameden itibaren 10 gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen ortak hakkında ikinci bir ihtarname gönderilir. İkinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerin ortaklıkları 1163 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca düşer.

            Bu durumda 1163 sayılı yasanın 27. Maddesini incelemek gerekmektedir; Ortakların yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarını anasözleşme belirtir. Kooperatif, sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarından elden yazılı olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla ve münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister. İlk isteğe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer. Ortaklığın düşmesi alakalının, anasözleşme veya diğer suretlerle doğmuş borçlarının yok olmasını gerektirmez.

            Ölen ortağın kanuni mirasçılarının üç ay içinde ortaklık şartlarını taşıyan bir temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder. Mirasçıların temsilci tayin etmemeleri veya ortaklığa devam etmek istememeleri halinde, ölen ortağın alacak ve borçları tasfiye edilir.

            Ortaklığın devredilmesi belirli koşullara bağlıdır. Devreden ortağın öncelikle yazılı olarak yönetim kuruluna bildirimde bulunması gerekmektedir. Yine devredilen ortağın da ortaklığa kabul şartlarını taşıması gerekmektedir. Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer.

Yukarıda saydığımız durumların varlığı halinde yönetim kurulu, ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabulden kaçınamayacaktır.

Kooperatifçe, bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca bir ödemede bulunmaları istenemez.

Kooperatifin bütün ortaklarının veya temsilcilerinin hazır bulunması ve itirazın olmaması halinde genel kurul toplantılarına ilişkin diğer hükümler saklı kalmak şartı ile toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa dahi kararlar alınabilir. Ancak, kararların muteber olabilmesi için toplantıda Bakanlık Temsilcisi bulundurulması hususunda gerekli işlemlerin yapılmış olması şarttır.

            Aşağıda yazılı kimseler kanuna, anasözleşme hükümlerine ve iyi niyet esaslarına aykırı olduğu iddiası ile genel kurul kararları aleyhine, toplantıyı izleyen günden başlamak üzere bir ay içinde kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurabilirler.

            Yönetim kuruluna seçilmiş olan tüzel kişiler, yönetim kurulu üyelerinde aranan şartları taşıyacak temsilcileri vasıtası ile temsil olunabilmektedirler.

            Uygulamada genellikle karayolu yolcu taşıma kooperatifi nasıl kurulur, karayolu yolcu taşıma kooperatifi nedir, motorlu taşıyıcılar kooperatifine üye olmk için ne yapmalıyım, motorlu taşıyıcılar kooperatif ortaklığından nasıl çıkılır, kooperatif ortaklığından çıkarıldım, kooperatif ortaklarının sorumlulukları nelerdir, kooperatif yönetim kurulu nasıl oluşturulur, kooperatif genel kurulu kararına itiraz edilebilir mi, kooperatif denetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde ne yapılmalıdır, kooperatif borçlarından kimler sorumlu, kooperatifte tutulması zorunlu olan defterler nelerdir, bu defterlerin tasdik ettirilmesi gerekli mi, motorlu taşıyıcılar kooperatifi nasıl kurulur, kooperatifin avukat bulundurması zorunlu mudur kooperatif hukuku, kooperatif avukatı, kooperatif hukuku avukatı, kooperatif avukatı İzmir, kooperatif avukatı İstanbul, kooperatif avukatı Manisa, kooperatif avukatı Aydın, kooperatif avukatı Muğla, kooperatif avukatı Ankara, kooperatif başkanı zimmet, kooperatif davaları, kooperatif yönetimi zimmet şeklinde arama yapmaktadırlar. Her kooperatifin işleyişi ve iç dinamikleri farklılık gösterebileceğinden sorularınıza daha detaylı ve doğru cevaplar bulabilmeniz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Bu bölüme motorlu taşıyıcılar kooperatifi ile ilgili bilgiler gelecek.